Brzuszne prążkowie - struktura mózgu istotna w kontroli zachowania

Problem utraty kontroli nad regulację zachowań jest powszechny, jego konsekwencje to np. otyłość, bulimia, alkoholizm, hazard czy też utrata kontroli nad zachowaniami seksualnymi. W 2012 roku dr Kathrym Demos podjęła próbę zbadania tego problemu. Przyczyny utraty kontroli są różne, jedną z nich jest zwiększona reaktywność na apetytywne wskazówki związane z daną czynnością. Od kilku lat prowadzone są badania neuroobrazujące pokazujące związek objawów utraty kontroli nad własnym zachowaniem i wrażliwości na wskazówki z konkretnymi strukturami mózgu. Struktury te to przede wszystkim brzuszne prążkowie (ventral striatum) oraz ciało migdałowate (amygdala). Na przykład wykazano, że kobiety zmagające się z bulimią mają wyższą aktywność brzusznego prążkowia w trakcie oglądania wskazówek związanych z jedzeniem i czynnością jedzenia. Jednak nie wiadomo czy różnice w aktywności wyżej wymienionych struktur na konkretne wskazówki mogą wiązać się ze zwiększonym prawdopodobieństwem  utraty kontroli nad danym zachowaniem w przyszłości. Na to pytanie badawcze chcieli uzyskać odpowiedź autorzy eksperymentu z 2012 roku.

W badaniu wzięły udział 59 kobiety, były to świeżo upieczone studentki Dartmouth College. W drugiej części badania 48 z 59 kobiet wróciło do laboratorium po sześciu miesiącach i odpowiedziało na pytania dotyczące ich zachowań jedzeniowych i seksualnych. W pierwszej części badania uczestniczki zostały zapytane o ich zwyczaje jedzeniowe, o to ile i jak często jedzą, jak często odczuwają głód, spytano także o wagę. Badane także wypełniły ankiety mierzące chęć do autoerotyki oraz aktywności seksualnej z partnerem. Następnie studentki zmierzono i zważono i obliczono Indeks Masy Ciała (BMI – Body Mass Index). Po pomiarach uczestniczki eksperymentu wzięły udział a badaniu mózgu z użyciem rezonansu magnetycznego. Jest to urządzenie pozwalające na obrazowanie tkanek mózgowych oraz obrazowanie aktywności neuronalnej w trakcie różnych zadań eksperymentalnych. Studentki w trakcie skanowania oglądały zdjęcia, przez autorów badania rozumianych jako wskazówki danej aktywności. Zdjęcia zostały podzielone na kategorie: zwierzęta, jedzenie, ludzie pijący alkohol, sceny seksualne, neutralne zdjęcia ludzi i obrazy przedstawiające różne otoczenie np. zdjęcia budynków. W drugiej części uczestniczki spytano o te same kwestie co na początku pierwszej części badania.

W analizie wyników testowano hipotezy dotyczące związku zwiększonej aktywności brzusznego prążkowia na zdjęcia jedzenia z późniejszą zmianą nawyków żywieniowych i zwiększeniem BMI. Druga testowana hipoteza dotyczyła związku aktywności brzusznego prążkowia na zdjęcia erotyczne ze zwiększoną po pół roku aktywnością seksualną. Wyniki pokazały iż aktywność brzusznego prążkowia zmierzona w trakcie skanowania w pierwszej części badania była związana z kwestiami zachowań jedzeniowych oraz zachowań seksualnych. Brzuszne prążkowie znajdujące się w lewej półkuli mózgu aktywowało się silniej na zdjęcia jedzenia u tych kobiet, które po 6 miesiącach miały wyższą wagę i większy wzrost BMI. Wykazano także pozytywną korelację między aktywnością brzusznego prążkowia na zdjęcia seksualne z przyrostem chęci i pożądania aktywności seksualnej. Co ciekawe aktywność brzusznego prążkowia była silniejsza u tych kobiet, które rozpoczęły aktywność seksualną chociaż z jednym partnerem. Korelacje z aktywnością seksualną powiązano także z takimi strukturami jak: kora orbitofrontalna (orbitofrontal cortex), prawy środkowy zakręt skroniowy (right middle temporal gyrus)oraz  lewy zakręt przyhipokampalny (left parahippocampal gyrus). Badanie dr Demos pokazało związek aktywności struktur mózgowych na dane wskazówki z późniejszym wzrostem zachowań związanych z tymi wskazówkami. Dalsze wnioski płynące z badań stawiają hipotezę dotyczącą diagnostyki problemu utraty kontroli nad własnym zachowaniem. 

Autor: Małgorzata Wordecha

Źródło:  Individual Differences in Nucleus Accumbens Activity to Food and Sexual Images Predict Weight Gain and Sexual Behavior.

Przewiń do góry